Dingen met de B: Burčak

Ik, met burcak, op een traditioneel wijnfestival

De dingen in Tsjechië zijn niet allemaal zo sensatieloos als ik in mijn vorige post schreef. Natuurlijk, ze hebben hier welvaart, outdoorwinkels, McDonald's en een fantastisch openbaar vervoersysteem. Ze hebben vrijheidspleinen, verkeerslichten en eigenlijk alles wat je eerste wereld-hart begeert. Gisteren maakte ik echter kennis met een geheel nieuw, en typisch Tsjechisch fenomeen. De Tsjechen, dat heb ik misschien al eerder laten vallen, houden erg van festivals. Ze slaan graag hun standje op nabij grote stadspleinen en hebben dan ook voortdurend zoiets als het traditioneel bierfestival, een regionaal voedselfestival, of - zoals deze keer - een wijnfestival. Nu ben ik de beroerdste niet, en laaf ik mij graag aan al die Tsjechische cultuur. Zo'n festival bestaat er uit dat vriendelijke Tsjechen in bruine barakken hun waar aanprijzen. Die waar (ik heb nu drie festivals meegemaakt) bestaat vrijwel uitsluitend uit de al eerder genoemde klobaš met chleb, iets met bramborký (dat is iets met aardappel, ik weet niet wat) en natuurlijk alcohol.

Dit weekend was het de beurt aan het wijnfestival.
Absolute kroon (of král) van dit evenement was de aanwezigheid van Tsjechisch burčak. Burčak is een (als het goed is) uitsluitend in Tsjechië verkrijgbare drank. Het betekent zoiets als jonge wijn, en dat betekent eigenlijk dat het druivensap is die nog flink ligt te gisten. Dat is goed, want daardoor is het alcoholisch percentage nog laag. De keerzijde is dat je als je een hele fles drinkt, je ziekt wordt dan wel dood gaat. Dat is bijzonder onfortuinlijk, want de dop op de fles draaien mag bij dit gevaarlijke goedje óók al niet. Doe je dat, loop je namelijk het risico dat je huis met burčak en al de lucht in vliegt. Gistende wijn heeft namelijk het probleem dat het gist, en dus warm wordt en borrelt en erge druk op de fles geeft en dan ontploft de fles en zit je hele huis onder de plakkerige, warme en (het moet gezegd worden) niet bijzonder goed ruikende meuk. Een en ander zou natuurlijk niet zo'n probleem zijn voor de goed georganiseerde geest. Je zet een tank neer in zo'n standje, doet er geen dop op en verkoopt voor een redelijk bedrag burčak per glas. Geen zieke mensen, geen ontploffende flessen, iedereen blij.

Voor de Tsjechen is zoiets echter geen optie. Mijn taalles-juf verzekerde ons dat wij het woord maly (klein) niet hoefden te leren, want klein bier in Tsjechië is zoiets als geen koekje krijgen bij je koffie in Nederland: huh?. Burčak wordt vanzelfsprekend dus alleen in PET-flessen van 1 of 1,5 l verkocht. Dat maakt zo'n wijnfestival een bijzondere ervaring. Het staat er vol ietwat ziek ogende individuen, met in de hand een open en etiketloze plastic fles met borrelende burčak. Er zijn gelukkig statafels, zodat je je daar nog wat aan vast kunt klampen, en niet iedereen kreunend op de grond hoeft neer te zijgen. Maar naar mate je verder uit de stad wandelt vindt je allengs méér arme schepsels die hun heil zochten in een portiek of openbaar toilet. De Tsjechische politie heeft beleid geen dronkelappen op te pikken (ze zouden niet meer aan boeven vangen toekomen), en zo komt het dat die arme drommels daar creperen tot het gistingsproces is uitgewerkt. Goed beschouwd maakt dat burčak een ietwat drastische vorm van klysma en innerlijke reiniging, en zo wordt het product in de wandelgangen dan ook aangeprezen. Drink een litertje burčak en je hoeft een week geen fruit meer te eten. Dit klinkt de Tsjech als muziek in de oren, en dat moet de reden zijn dat er overal op straat zigeuners staan met grote tanken van dit spannende goedje. Het is nogal een beproeving voor je zintuigen om het te proberen, het ruikt dus als appelsap gemaakt met slootwater. Maar voor de Tsjechen (gehard door het communisme, denk ik) is het toch een delicatesse die de moeite van het aanprijzen keer op keer waard is. En ze hebben gelijk, echt onaardig smaakt het niet. Toch eet ik liever af en toe fruit.